Uzunömürlülük yalnız genlərlə deyil, gündəlik qida seçimlərimizlə də bağlıdır. Araşdırmalar göstərir ki, bəzi qidalar ürək, bağırsaq və beyin sağlamlığını qoruyaraq ölüm riskini azalda bilər.
E-saglam.az xəbər verir ki, The Economic Times uzunömür üçün üç əsas qidanı önə çəkir: tam taxıllar, qoz-fındıq və təzə meyvə-tərəvəzlər.
Tam taxıllar:
(Yulaf, arpa, qəhvəyi düyü, tam buğda çörəyi və s.)
Tam taxıllar lif və mikroelementlərlə zəngindir. The American Journal of Clinical Nutrition (2022) tədqiqatına görə, bu qidalar ürək-damar ölüm riskini azaldır. Nutrients (2024) jurnalında isə onların bağırsaq mikroflorasını gücləndirdiyi və iltihabı azaltdığı qeyd olunur.
- Ağ düyü əvəzinə qəhvəyi və ya qırmızı düyü yeyin.
- Səhər yeməyində yulaf və ya arpa sıyığına üstünlük verin.
- Tam buğda və ya çox taxıllı çörək seçin.
Qoz-fındıq və tumlar:
Qoz, badam, fıstıq kimi qoz-fındıqlar sağlam yağlar, maqnezium və antioksidantlarla zəngindir. Journal of Nutrition & Metabolism (2025) məlumatına görə, gündə yarım ovuc qoz-fındıq yeyənlərdə ölüm riski 20–30% azdır. 2019-cu ildə aparılan başqa bir araşdırma isə 2 il ərzində müntəzəm qoz yeyən şəxslərdə təzyiqin əhəmiyyətli dərəcədə aşağı düşdüyünü göstərib.
- Gündə bir ovuc qoz (təxminən 20–30 qram) yeyin.
- Salatlara, sıyıqlara və smuzilərə üyüdülmüş qoz və ya fıstıq əlavə edin.
- Şəkərsiz fındıq yağı səhər yeməyi üçün ideal seçimdir.
Təzə meyvə və tərəvəzlər:
Mavi Zonalar (Blue Zones) tədqiqatı göstərir ki, uzunömürlü insanlar bitki əsaslı qidalanmaya üstünlük verirlər. Nature Food (2024) və Public Health Nutrition (2023) araşdırmalarına əsasən, meyvə və tərəvəzlə zəngin pəhriz daha yaxşı beyin fəaliyyəti və daha aşağı ölüm riski ilə əlaqəlidir.
- Gün ərzində boşqabınızın yarısını rəngbərəng tərəvəzlərlə doldurun.
- Meyvə şirəsi əvəzinə bütöv meyvə yeyin.
- Tərəvəzləri sup, omlet və ya isti yeməklərə əlavə edin.
Tərcümə: Nəzrin Abbas
