Kişi sonsuzluğunun müalicəsində istifadə edilən üsullardan biri də Micro Tese əməliyyatıdır. Sperması olmayan kişilərdə bu prosedur necə aparılır? Müalicəyə necə qərar vermək olar? Azospermiya müalicəsindən sonra nələrə diqqət edilməlidir? Kişilərdə sperma çatışmazlığını necə müalicə etmək olar?
E-saglam.az xarici KİV-ə istinadən bütün bu sualların cavabını təqdim edir.
Kişilərin 1 faizində görülən azospermiya, yəni sperma analizində sperma olmaması kişi sonsuzluğu xəstələrinin 15%-də görülür. Sperma analizində spermanın tapılmaması bir anda azospermiya diaqnozu qoymağa imkan vermir, ilk nəticə ən azı dörd həftə sonra təkrar testlə təsdiqlənməlidir. Bu yolla oliqospermiya ilə qarışdırılmasının qarşısı alınır, yəni spermada az miqdarda sperma var və cərrahi müdaxilə olmadan sperma əldə edilə bilər.
Mikro tese müalicəsi nədir?
Mikro tese, azospermiya vəziyyətlərində cərrahi əməliyyat yolu ilə xayalarda sperma axtarmaq üçün istifadə edilən bir üsuldur. Əməliyyat otağında reallaşan və xəstəyə anesteziya verildiyi və cərrahi əməliyyat olduğu üçün həm də son istifadə edilən üsuldur.
Burada azospermiya diaqnozunun müəyyən edilməsi də çox vacibdir. Azospermiyanın iki fərqli növü var:
1. Testislərdə sperma istehsalının olmaması səbəbindən azospermiya (obstruktiv olmayan).
2. Sperma kanallarının tıxanması səbəbindən azospermiya (obstruktiv).
Mikro tese testislərdə sperma istehsalının olmaması səbəbiylə azospermiya üçün yeganə seçimdir, lakin sperma kanallarında tıxanma səbəbiylə azospermiya vəziyyətində əsas səbəb tapıldığı təqdirdə prioritet müalicə tətbiq edilə bilər. Məsələn, maneənin səbəbi varikoseldirsə, prioritet varikosel əməliyyatı etmək və 3 aydan sonra yenidən sperma analizi etməkdir. Obstruktiv azospermiyada sperma əldə etmə nisbəti demək olar ki, 100% təşkil edir və əməliyyat zamanı aşkar edilə bilər. Qeyri-obstruktiv azospermiyada spermanın sərbəst buraxılma sürəti ümumiyyətlə 50-55% civarında ola bilər.
Mikro tese müalicəsindən əvvəl və sonra nə edilməlidir?
Xəstəxanaya yerləşdirmə tələb olunmayan bu prosedurdan əvvəl həkimin təyin etdiyi pəhrizə riayət edilməli, siqaret və spirtdən uzaq durmalı, qan durulaşdırıcı dərmanlar istifadə olunarsa, ən azı üç gün əvvəl dayandırılmalıdır. Prosedurdan 6 saat əvvəl yemək və içmək dayandırılmalıdır.
Mikro tese əməliyyatından sonra nələrə diqqət edilməlidir?
Prosedurdan sonra 2-3 saat nəzarətdə qalan xəstə eyni gün maşın sürməməli, 48 saatdan sonra sarğı etdirməli, ilk üç gün duş qəbul etməməli, ilk 10 gündə ağır işlərdən və cinsi fəaliyyətdən uzaq durmaq lazımdır.
Mikro tese müalicəsi necə tətbiq olunur?
Testislərdə edilən çox kiçik bir kəsiklə sperma istehsal edən kanallar araşdırılır və uyğun toxumalar toplanır və laboratoriya mühitində toxumalardakı canlı sperma hüceyrələri ayrılır. Bu cərrahi əməliyyat zamanı mikroskopdan istifadə edilir və xayalarda olan sperma istehsal edən kanallar mikroskop köməyi ilə böyüdülür və aydın görünür. Sperma istehsal edən kanallar daha geniş göründüyü üçün sperma asanlıqla fərqlənir. Bu sperma hüceyrələri intratestikulyar toxumalarda olan əsas toxumalar olduğundan, onların quyruğu yoxdur və buna görə də hərəkət etmək qabiliyyəti yoxdur. Bu sayədə yalnız əsas hüceyrə gövdəsinin əldə edildiyi sperma hüceyrəsi hərəkət qabiliyyətinə malik olmasa belə, əslində hüceyrə tərkibi baxımından tam bir sperma hüceyrəsidir. Beləliklə, hərəkət edə bilməsələr də, əsl sperma kimi istifadə edilə bilər. Bu sperma eyni gündə toplanan yumurtaları dölləmək üçün işlənir.
Mikro tese ilə sperma alına bilmirsə nə etmək lazımdır?
Mikro tese proseduru ilə alınan toxumalar patoloji olaraq qiymətləndirilməlidir. Patoloji nəticələrinə görə prekursor hüceyrələr aşkar edilərsə, prosedur yenidən təkrarlana bilər.
Tərcümə etdi: Könül Oruc
